سرمقاله (شماره سوم، دی و بهمن91)
در پایان هر سال، گروه‌های تجاری، فرهنگی و رسانه‌ای آمار جالبی از فروش یا میزان مراجعه مخاطبان خود منتشر می‌کنند. ویکیپدیا، دانشنامه آزاد نیز فهرست ده صفحه‌ی برتر خود به زبان‌هایی که پشتیبانی میکند را منتشر کرده. نکته قابل توجه در این فهرست، رتبه‌ی دهم صفحه‌ی همجنسگرایی در آمار ویکیپدیا‌ی فارسی است. اما چرا باید از بین مقالات متعدد، «همجنسگرایی» در سال 2012میلادی به عنوان یکی از ده صفحه پربازدید ویکیپدیا مطرح شود؟ پاسخ به چنین پرسشی ما را با بخش قابل توجه‌ای از مردم ایران آشنا میکند. بخشی که به اینترنت و فضای مجازی دسترسی دارند و برای جستجو به داده‌های آن رجوع می‌کنند. این قشر از جامعه که عموما از طبقه‌ی متوسط مدرن هستند، تشکیل دهنده‌ی بزرگترین پایگاه اجتماعی کشورند و تاثیر بسزایی بر دیگر اقشار جامعه دارند.
دانشنامه‌ی آزاد ویکیپدیا در سال 2001میلادی تاسیس شد و امروز یکی از برترین و پربازدید ترین سایت‌های جهان است. هر فردی با ثبت نام در این سایت می‌تواند مقاله‌ای ایجاد و یا ویرایش کند. این دانشنامه در برگیرنده‌ی 279 زبان است و بخش فارسی آن نزدیک به 300هزار مقاله دارد. اگرچه در سال‌های اخیر گاهی اقدام به مسدود کردن این دانشنامه‌ی آزاد شده‌است اما تاکنون این سایت در دسترس کاربران ایرانی بوده و هست. تهیه مقالات دانش‌آموزی و دانشگاهی از این سایت یکی از دلایل موفقیت و محبوبیت آن در میان کاربران ایرانی است.
به واقع مشاهده چنین صفحه‌ای نشان دهنده‌ی پرسش‌های بیشمار کاربران فارسی زبان اینترنت است که می‌خواهند درباره مساله همجنسگرایی بدانند. این که چه میزان از این کاربران همجنسگرا و چه میزان همجنسگراستیز یا افرادی بوده‌اند که به دانستن درباره چنین موضوعی علاقه داشته‌اند، در دسترس نیست اما می‌توان حدس زد جامعه ایرانی تشنه‌ی دانستن درباره همجنسگرایی و دگرباشی جنسی است. از طرف دیگر می‌دانیم ویکی پدیا هرگز نمی‌تواند پاسخگوی پرسش‌های عمیق یک جامعه باشد و باید منابع متعددی برای یافتن پاسخ کاربران فارسی ایجاد کرد.
امکان ویرایش آزاد در ویکی پدیا به مخاطب دگرباش دو نکته را یادآوری میکند. اول اینکه ممکن است فردی دگرباش‌ستیز یا کم دانش که خود از اقلیت‌های جنسی نیست، برای القای دانسته خود با منبع مخدوش یا حتی بدون منبع توضیحات غیرواقع و اطلاعات نادرست را به مخاطب بیشمار ویکی پدیا قالب کند. از سوی دیگر مسئولیت بزرگ دگرباشان جنسی یعنی آگاهی دادن از دگرباشی برای رسیدن به حقوق خود را تقویت میکند. هیچ کس جز دگرباشان نمیتوانند در چنین موضوعاتی مشارکت کنند و عدم مشارکت آنان حتما و قطعا برایشان گران تمام خواهد شد.
چندسال پیش گروهی از اقلیت‌های جنسی اقدام به تاسیس یک دانشنامه آزاد در حوزه دگرباش کردند. پرسش ابتدایی هر فعالیت دگرباش باید درباره خروجی آن باشد. به نظر میرسد ویکی پدیای تازه تاسیس از سوی یک گروه اقلیتی به دلیل نبودن اعتماد افراد دگرباش‌هراس به دگرباشان پروژه‌ی از پیش شکست خورده بود. در حالی که جامعه دگرباش ایرانی نیاز به منابع پایه فارسی برای رجوع به چنین سایت‌هایی دارد، ایجاد ویکی پدیای دگرباش نشان دهنده‌ی اشتباه محاسباتی آن گروه در تعریف اولویت‌ها و برآمدن کار با توجه به پتانسیل‌های خود بود. برای مثال، گروه موسس که قصد فعالیت در دانشنامه‌ی آزاد را داشتند میتوانستند با تاسیس یک گروه منسجم، نسبت به مهندسی اطلاعات در سایت پربازدیدِ ویکی پدیا منشاءِ اثر شوند.
هرچند که پیش از جستجو و یافتن هر پاسخی یک پرسش وجود داشته؛ تا زمانی که برای کاربران پرسشی درباره همجنسگرایی، دو جنسگرایی و دوجنسگونه‌گان نباشد، هیچ فردی به دنبال پاسخ و منابع مطالعاتی نمی‌رود. لازم است برای ایجاد هر منبع اطلاعاتی یا تقویت آن، یک پرسش بزرگ درجامعه به وجود بیاوریم. پرسش، چالش‌های فکری تازه‌ای در ذهن افراد جامعه میگذارد و دسترسی آسان به پاسخ‌های درست ما را به سوی آگاهی جامعه سوق میدهد. برای رسیدن جامعه به دانستن درست درباره خودمان بکوشیم و از کوشش خود دست نکشیم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر